Een beetje stress kan leuk zijn; bijvoorbeeld in de achtbaan. Je lijf maakt dan stofjes aan. Hierdoor klopt je hart sneller, gaat je ademhaling omhoog en is je brein in opperste paraatheid. Zo maakt je lichaam zich klaar om te vechten of te vluchten. Ook nog eens hartstikke handig! Maar als deze stofjes te lang in je lijf zitten, is dat niet gezond. Mensen kunnen dan angstig worden of zelfs depressief. Of zich de rest van hun leven onveilig blijven voelen ook al is het gevaar geweken.

Avontuur

Wandelen door een donker bos, de blaffende hond van de buren aaien of iemand in legeruniform voorbij zien rijden. Voor de één voelt dit als een avontuur, voor de ander is het spannend of misschien zelfs eng. Veiligheid is dus voor iedereen wat anders. Voor sommigen is onveiligheid zo alledaags dat ze er wel mee moeten leren omgaan, bijvoorbeeld als er geweld is bij thuis of in de wijk.

Vertrouwen

Je veilig voelen, is één van de belangrijkste basisbehoeftes. Pas dan kun je nadenken over onderwerpen als welk beroep je wilt kiezen of in welke sport je goed wilt zijn. Veiligheid zorgt voor vertrouwen in elkaar, in instanties of in de regering. Als dat er is, voelen mensen zich vrij en kunnen en durven ze zichzelf te zijn. Het is dan ook vaak makkelijker om zaken met elkaar te doen of samen te werken.

Eén op de drie Nederlanders voelt zich weleens onveilig. De media spelen een grote rol bij dit gevoel. Zij berichten vooral en vaak over nare en gevaarlijke dingen. Doordat er de hele dag nieuws voorbij komt, op social media of via websites, kan het lijken dat iets vreselijks heel vaak voorkomt. Vroeger wist je alleen wat er in je eigen dorp of land gebeurde. Nu is nieuws van over de hele wereld beschikbaar en ook nog eens vaak via (live) beelden, bijvoorbeeld via TikTok. Hierdoor lijkt het ook nog eens om de hoek te gebeuren.

Armoede

Onveiligheid en armoede hebben veel met elkaar te maken en versterken elkaar. In armere landen of wijken hebben mensen vaker te maken met geweld of onveiligheid. Slecht betaalde banen zijn bijvoorbeeld vaker gevaarlijk en ongezond. Voor mensen met een laag inkomen is de verleiding groter om te beginnen met drugshandel omdat ze dan snel veel geld denken te kunnen verdienen. En gewapend geweld of een (burger) oorlog zorgt ervoor dat boeren hun gewassen niet meer kunnen verbouwen of dat er geen import en export meer is, waardoor armoede toeneemt. Is het ergens veilig? Dan is er minder criminaliteit en blijven mensen vaker wonen waar ze wonen.

Gevoel

Wereldwijd is er minder geweld dan ooit. Dat komt onder andere doordat mensen gemiddeld rijker worden. Maar dit betekent niet automatisch dat iedereen zich veiliger voelt. Met veiligheid is namelijk iets tegenstrijdigs aan de hand. Met een duur woord heet dat ook wel veiligheidsparadox. Hoe meer er wordt gedaan om de wereld veilig te maken, hoe banger de burger wordt. Daarnaast is er ook steeds meer afkeer tegen geweld. Vroeger keken mensen bijvoorbeeld voor hun plezier in een arena naar een gladiatorengevecht op leven en dood.

In het ideale geval groeit iedereen op met ouders die liefde en aandacht geven. Maar soms zorgen juist die volwassenen voor gevaar. Zo maken in Nederland één op de acht kinderen thuis geweld mee. Is ergens sprake van kindermishandeling of andere vormen van onveiligheid? Dan zijn er allerlei organisaties die zich over het gezin en de kinderen ontfermen. In ernstige situaties zorgen ze ervoor dat het kind op een andere veilige plek kan opgroeien.

School

Opstaan met buikpijn door pestkoppen, gediscrimineerd worden door je klasgenoten of je buitengesloten voelen op het schoolplein. Om goed te kunnen leren is het belangrijk om je veilig te voelen op school. Daarom hebben veel scholen en klassen afspraken over veiligheid in de klas. Hoe ga je met elkaar om? En wat wordt er gedaan tegen pestgedrag?

Land

Het is de taak van de regering om te zorgen voor veiligheid voor hun bevolking. Daarvoor zijn wetten bedacht. Worden die niet nageleefd? Dan moeten politie en rechters ingrijpen. Maar niet overal werkt dit systeem goed. Soms misbruiken mensen hun machtspositie om er zelf beter van te worden of om hun familie of vrienden ervan mee te laten profiteren. Dat noem je corruptie. Dit zorgt meteen voor onveiligheid. Burgers weten dan niet meer wie te vertrouwen is.

Kinderrechten

Op 20 november 1989 ondertekenden bijna alle landen ter wereld het Kinderrechtenverdag van de Verenigde Naties dat kinderen moet beschermen. Het verdrag bestaat uit 54 artikelen over bijvoorbeeld het recht op voeding onderwijs, gezondheid, vrijheid, veiligheid en het hebben van een dak boven je hoofd. Overheden moeten hiervoor zorgen. Als landen deze regels aan hun laars lappen, worden ze op hun vingers getikt.

Wereldwijd

Na de Tweede Wereldoorlog werd de NAVO opgericht om te voorkomen dat er ooit nog zo’n oorlog zou uitbreken. Dit bondgenootschap tussen dertig landen heeft één belangrijke regel: als een land een van deze lidstaten aanvalt, wordt dat opgevat als een aanval tegen álle landen. In de hoop dat alle burgers in deze landen in vrijheid en veiligheid kunnen leven.

Klimaatverdrag

Elke tijd kent zijn eigen onderwerpen die zorgen voor onveiligheid. Op dit moment maken veel mensen zich druk over klimaatverandering. Het feit dat de wereld steeds sneller opwarmt, zorgt ervoor dat landschappen veranderen, temperaturen extremer worden, natuurrampen heviger worden en diersoorten uitsterven. Dit zorgt ook voor onveilige situaties voor mensen die op deze plekken leven. Denk maar aan klimaatvluchtelingen die hun woonplaats moeten verlaten omdat het er te heet, te droog of te nat is geworden. Of slachtoffers van aardbevingen, overstromingen en orkanen.