Aan de gevel van het schoolgebouw wappert de Vietnamese vlag: knalrood met een gele ster. In het klaslokaal klinkt alleen zacht gezoem. Aan het plafond hangen vier grote ventilatoren. Buiten is het 34 graden. Diêp maakt een rekensom, over de afstand die een slak in een uur aflegt. Ze schrijft het antwoord met links, terwijl alle andere leerlingen met rechts moeten schrijven. Maar Diêp is geboren met een vergroeide rechterarm en de vingers van haar rechterhand zaten aan elkaar vast.

Oorlog

In Vietnam wonen zo’n 98 miljoen mensen, van wie 1,2 miljoen kinderen met een handicap. Daar zijn allerlei oorzaken voor en de Vietnam-oorlog is er één. Als Diêp uit het raam kijkt, ziet ze rijstvelden en waterbuffels. Haar naam betekent bladgroen en dat beschrijft perfect het landschap van Vietnam. Toch waren hele stukken van het land ooit zo kaal als de maan. Tussen 1955 en 1975 vochten Noord- en Zuid-Vietnam tegen elkaar. De Verenigde Staten hielpen het zuiden met soldaten, tanks, vliegtuigen. Het Amerikaanse leger besproeide de regenwouden en velden met chemische ontbladeringsmiddelen. Zo kon het Noord-Vietnamese leger zich moeilijker in het groen verstoppen. Maar dat gif veranderde de genen van mensen en de natuur en daardoor worden er nu nog steeds veel baby’s met een handicap geboren. Dat is tenminste de verklaring van artsen. De regering ontkent dit, waarschijnlijk uit angst dat ze de slachtoffers geld moeten betalen. Of een gebruikt ontbladeringsmiddel de reden is van Diêp's handicap, is nooit onderzocht. Ze is de enige in haar gezin met een handicap, maar ook dat zegt niks, want niet elke familie of elke generatie wordt getroffen. Op haar zesde is Diêp aan haar hand geopereerd. Op haar pols zitten nog littekens. “Ik heb geen pijn, maar het is wel onhandig met sjouwen.”

Er is nog een andere erfenis van de oorlog. Onder de grond en in de rivieren liggen tienduizenden raketten, granaten en landmijnen te roesten. Ze zijn niet ontploft en dus nog altijd gevaarlijk. Al duizenden mensen zijn door deze wapens om het leven gekomen of gewond geraakt. Vaak zijn de slachtoffers kinderen die dan de rest van hun leven een lichaamsdeel moeten missen. In de klas van Diêp hangt daarom een poster aan de muur met de waarschuwing om uit de buurt van explosieven te blijven.

Gewone school

Om 11.50 uur slaat iemand op een zware drum. Alle klassen verzamelen zich op het schoolplein. Terwijl een Vietnamees lied uit luidsprekers knalt, dansen de leerlingen, ook Diêp en de zes andere kinderen met een handicap. Er zijn wel speciale scholen voor kinderen met een handicap, maar voor Diêp is een gewone school beter. Ze krijgt er meer zelfvertrouwen en bij haar klasgenoten voor meer begrip en acceptatie waardoor er niet gepest wordt. Niet op school, maar ook niet op straat of in haar buurt. Dat gaat niet allemaal vanzelf. Leerkrachten op een gewone school moeten wel weten hoe ze met leerlingen met een handicap om moeten gaan. Het Liliane Fonds, een Nederlandse organisatie die zorgt voor medische hulp en onderwijs aan kinderen met een handicap in arme delen van de wereld, helpt daarbij. Zo snappen de leerkrachten op deze school nu hoe belangrijk het is om aan het begin van elk schooljaar aan de klas te vertellen wat de handicap van Diêp precies inhoudt. Ook hebben de leerkrachten geleerd te kijken naar wat een kind zelf kan en waar het hulp bij nodig heeft. Er zit bijvoorbeeld nooit een klasgenootje links van Diêp zodat ze vrij kan bewegen met haar linker schrijfarm. 

Ook mocht Diêp drie jaar geleden een hulpvriend of -vriendin kiezen. “Ik heb Nhi als buddy gevraagd, want zij is slim en aardig. We kennen elkaar al vanaf groep 1. Iedereen weet dat Nhi mijn buddy is en dat zij voor me zal opkomen wanneer dat nodig is.” Tijdens de pauze speelt Diêp vaak met Nhi. “Maar ze helpt me ook met schrijfoefeningen. Dan doet ze het langzaam voor. Nhi heeft mij ook leren fietsen. Vroeger kwam ze mij ophalen om naar school te gaan. Ze reed er een kwartier voor om! Dan mocht ik achterop. Nu kan ik zelf sturen.” Diêp kreeg haar  ets van het Liliane Fonds. En doordat ze nu in haar eentje naar school kan, is ze zelfstandiger en zit ze beter in haar vel waardoor ze ook beter kan omgaan met eventuele tegenslagen.
Na de zomer gaan Diêp en Nhi allebei naar de middelbare school. Maar niet dezelfde. Ze krijgen al buikpijn bij de gedachte. “Ik ga Nhi erg missen”, voorspelt Diêp. Haar vriendin knikt zwijgend.