Uit onderzoek van het Adolescentenpanel Democratische Kernwaarden en Schoolloopbanen (ADKS) van de Universiteit van Amsterdam blijkt dat de helft van de Nederlandse jongeren tussen de 12 en 14 jaar het leven in een democratisch land niet belangrijk vindt, of er geen mening over heeft. Zo’n 35 procent weet niet eens of ze in een democratie leven, of denkt zelfs van niet. Is het begrip democratie te abstract of wordt er te weinig aandacht aan gegeven op school?

Burgerschap in het onderwijs

Volgens de onderzoekers is dit mede te wijten aan de invulling van het burgerschapsonderwijs in het primair onderwijs. Nederlandse kinderen krijgen minder les in burgerschap dan veel kinderen in het buitenland. In het nieuwe Curriculum, dat deze zomer in werking zou moeten treden, is vastgelegd aan welke regels het burgerschapsonderwijs in basis- en voortgezet onderwijs moet voldoen. Maar zolang dat niet duidelijk is, tasten leerkrachten vaak in het duister.

Neem bijvoorbeeld kennis over democratie. Vaak wordt dit beperkt met een bezoek aan de Tweede Kamer en informatie over zetels, Provinciale Staten, kabinetten en coalities. Maar het is zoveel meer dan dat. Henrike van Gelder, hoofdredacteur van Kidsweek en Samsam: ‘Een woord als democratie klinkt misschien saai, en staatsrecht net zo. Het wordt pas leuk als je erover in gesprek gaat. Wat betekent het als je ergens voor of tegen bent? En hoe kun je dit in de politiek waar maken? Hoe werkt het met het vormen van een coalitie? Wat vind ik eigenlijk belangrijk? Daar kom je bijvoorbeeld achter bij het invullen van de Kieswijzer voor Kinderen.'

Meer dan kennis

Leerlingen moeten uiteindelijk begrijpen waarom democratie in Nederland essentieel is. Naast kennis over hoe het systeem werkt in Nederland, is het ook belangrijk dat ze leren welke gevolgen het heeft als er geen democratie in een land is. Waarom stemmen zo belangrijk is, welke rol journalistiek en persvrijheid heeft in een democratische staat, waarom er zo veel verschillende meningen zijn en hoe je een respectvolle discussie aangaat. En het allerbelangrijkste: hoe je jouw stem kan laten horen als je het ergens niet mee eens bent.

Samsam brengt al 45 jaar deze onderwerpen in de klas. Met tijdschriften en digitale lesbrieven vol verhalen van kinderen over de hele wereld. Deze maand met een themanummer over democratie, nu meer nodig dan ooit!